Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Zmiany hormonalne i wpływ glikacji na proces starzenia się skóry

Starzenie się jest procesem nieuniknionym i naturalnym. Polega na obniżeniu aktywności komórkowej i spowolnieniu procesów regeneracji. Starzenie się organizmu, w tym naszego największego narządu – skóry, zależne jest zarówno od czynników wewnętrznych, czyli genetycznych, jak i stymulatorów zewnętrznych.

 

 

 

Do czynników wewnętrznych, odpowiedzialnych za starzenie się skóry, zaliczamy głównie zmiany hormonalne. Spadek produkcji hormonów wpływa na naturalne procesy biologiczne skóry. Przyczyną zaburzeń hormonalnych jest proces menopauzy, jednak szybkość starzenia się skóry zależy też od zdolności podziałów komórek somatycznych, która wraz z wiekiem się zmniejsza. Osłabieniu ulega naturalny system ochrony przeciw wolnym rodnikom oraz mechanizmy odnowy komórkowej. Menopauza cały ten proces nasila.

Hormony to substancje chemiczne, produkowane przez gruczoły dokrewne, które po wytworzeniu transportowane są do krwiobiegu. Praca układu hormonalnego polega na przekazywaniu informacji między przysadką mózgową a innymi narządami. Ta funkcja odpowiada za regulację hormonalną. Hormony odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu całego organizmu kobiety. Jednymi z głównych kobiecych hormonów są estrogeny. Mają one znaczący wpływ na skórę, jej poziom nawilżenia, produkcję włókien kolagenowych i elastynowych oraz proliferację komórek. Estrogeny odpowiadają za odkładanie tłuszczu w powłokach skórnych, a to rzutuje na wygląd skóry. Poziom estrogenów obniża się wraz z wiekiem, a podczas procesu menopauzalnego starzenie się skóry zdecydowanie ulega nasileniu.

Obniżony poziom estrogenów, czyli „hormonów kobiecości”, powoduje zmiany w skórze i jej przyspieszone starzenie się biologiczne, dodatkowo zmienia się estetyka jej wyglądu. Zmiany występują na poziomie naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Charakteryzują się spadkiem produkcji lipidów, a więc i zmianą naturalnego skład NMF. Zwiększa się za to przeznaskórkowa utrata wody TEWL. Dodatkowo zmniejszają się zasoby wodne warstwy rogowej, która się przy tym pogrubia. Dochodzi do zaniku warstwy kolczystej i ziarnistej oraz zmniejsza się zdolność proliferacji keratynocytów. W skórze właściwej spada aktywność fibroblastów, co wiąże się z utratą kolagenu i elastyny. Co więcej, obniża się produkcja kwasu hialuronowego, więc skóra traci zdolności wiążące wodę. Następuje upośledzenie mikrokrążenia i zmniejsza się ilość naczyń krwionośnych. W tym przypadku skóra staje się słabiej zaopatrzona w tlen i wartości odżywcze. Pogłębiają się zmarszczki i powstają nowe, a spowodowane jest to cieńszą skórą, spadkiem jej gęstości, jędrności, zmienia się także owal twarzy. Następuje zmniejszenie poziomu nawilżenia. Obniżenie produkcji hormonów kobiecych wpływa na zmniejszoną stymulację włókien kolagenowych i elastynowych, a w okresie menopauzy dodatkowo następuje proces przyspieszonej utraty włókien kolagenowych. Podsumowując, nie powstają nowe włókna i zanikają istniejące.

Skóra w okresie menopauzy jest też bardziej skłonna do podrażnień i reakcji alergicznych. Często jest zaczerwieniona, może także wystąpić uczucie pieczenia. Następuje wiotczenie skóry, nadmierna jej suchość, staje się ona szorstka i swędząca. Innym objawem starzejącej się z powodu zmian hormonalnych skóry jest stan zapalny, m.in. trądzik. Pojawiają się zmiany skórne współistniejące z nadmiernym działaniem promieniowania i ze zmianami hormonalnymi, które powstają w wyniku grupowania się melanocytów, czyli przebarwienia. Poza utratą kolagenu i wody tracimy również glikozaminoglikanany GAG. Występują też zmiany w tkance podskórnej, jej rozłożeniu oraz masie kostnej. Ponadto zmiany mogą zachodzić na skórze głowy. Mówimy tu przede wszystkim o utracie włosów, a także zwiększonym ich poroście w miejscach, gdzie nie występowały do tej pory, np. okolicach podbródka i żuchwy lub nad wargami górnymi.

Jednym z istotnych elementów starzenia się skóry, poza obniżonym poziomem estrogenów, jest zmniejszone wydzielanie insulinoopornego czynnika wzrostu, a to powoduje, że tkanki stają się podatne na glikację. Glikacja, czyli łączenie cukru z białkiem, to zestawienie, które nie poddaje się remodelingowi (przebudowie) m.in. włókien podporowych. Zauważyć za to można sztywnienie włókien kolagenowych. W procesie glikacji najbardziej cierpią struktury białkowe, czyli kolagen i elastyna, a sama glikacja wpływa na działanie antyoksydacyjne, uszkadzając dysmutazę tlenkową. Odbija się także na strukturze kwasów nukleinowych, w tym przypadku na ekspresji genów. Mówiąc o glikacji, warto wspomnieć o odpowiednim odżywianiu się, przede wszystkim ograniczeniu cukru oraz stosowaniu restrykcji kalorycznej (odpowiedniej ilości kalorii w stosunku do aktywności fizycznej). Dieta powinna być bogata w antyoksydanty.

Jeśli chodzi zaś o zabiegi kosmetyczne, jednym z nich, skutecznym u kobiet w okresie menopauzy, będzie mezoterapia w postaci metody igłowej i mikroigłowej oraz łączonej z peelingami chemicznymi, antyoksydantami i aminokwasami. Działania mezoterapii to głównie: stymulacja prowadząca do podziałów komórkowych, synteza włókien kolagenowych i proces naprawczy polegający na dostarczaniu składników odżywczych. Natomiast zadaniami peelingów chemicznych w procesie naprawczym skóry starzejącej się są: walka z przebarwieniami poprzez odpowiednie rozłożenie melaniny, regulacja metabolizmu komórkowego (wytwarzanie kolagenu i elastyny), poprawa napięcia skóry, a także usunięcie obumarłej warstwy naskórka.

Na proces starzenia się skóry kobiet składają się m.in. czynniki genetyczne, ilość snu, postępujący proces glikacji powiązany z odżywianiem się oraz poziom hormonów i choroby hormonozależne. To wszystko wpływa na to, w jakim tempie i w jaki sposób starzeje się nasza skóra. Obecność zaburzeń hormonalnych będzie dla kosmetologa warunkiem wyboru odpowiednich zabiegów kosmetycznych, opracowania danych procedur zabiegowych i pielęgnacyjnych, a także wprowadzenia konkretnych składników aktywnych do terapii.

Źródła

Przylipiak A., „Podstawy Medycyny estetycznej”, 2014.

Nowicka D., „Dermatologia dla kosmetologów”, 2017.

Drobnik A., Słodka A., „Kosmetologia z immunologią skóry”, 2021.

https://www.dermatologia-praktyczna.pl/a3764/Zmiany-w-obrebie-skory-w-okresie-menopauzalnym.html

Fot. https://www.pexels.com/photo/photo-of-an-elderly-woman-lying-on-a-massage-table-7233277/

KOMENTARZE
news

<Kwiecień 2024>

pnwtśrczptsbnd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
2
3
4
5
Newsletter